Agile Manifesto Nedir? Çevik Yazılım Geliştirme İlkeleri ve Değerleri

Agile Manifesto, yazılım geliştirme süreçlerinde daha esnek ve müşteri odaklı bir yaklaşım sunmak amacıyla, 2001 yılında yazılım sektöründe uzman ve bağımsız 17 kişi tarafından oluşturuldu. Manifestonun ortaya çıkmasındaki en büyük motivasyon, geleneksel yazılım geliştirme yöntemlerinin değişen müşteri taleplerine yeterince hızlı uyum sağlayamamasıydı.

1990'lı yıllarda yazılım projeleri genellikle uzun analiz ve planlama süreçlerine dayanıyordu. Şelale (Waterfall) modeli gibi geleneksel yöntemlerde, gereksinimler baştan belirleniyor ve proje boyunca bu gereksinimlerin değişmesine çoğunlukla izin verilmiyordu. Ancak bu durum, değişen piyasa koşullarına uyum sağlamayı zorlaştırıyor ve projelerin başarısız olma oranını artırıyordu.

Bu sorunlara çözüm getirmek isteyen yazılım uzmanları, Utah'daki Snowbird kayak merkezinde bir araya gelerek Çevik Manifesto’yu kaleme aldılar. İngilizce orijinal adı “Manifesto for Agile Software Development” olan bu metin, Türkçeye “Çevik Yazılım Geliştirme için Manifesto” olarak çevrilmiştir ve zamanla kısaca Çevik Manifesto adıyla anılmaya başlanmıştır.

Bu manifesto, yazılım geliştirme süreçlerinde daha esnek, iş birliğine dayalı ve müşteri odaklı bir yaklaşımı benimsemeyi teşvik etti. Çevik Manifesto 4 değer ve 12 ilkeden oluşmaktadır. Günümüzde Scrum, Kanban, Lean Software Development ve Extreme Programming (XP) gibi popüler çevik yöntemlerin temelini oluşturmuştur. Orijinal Çevik Manifesto'yu incelemek için agilemanifesto.org adresini ziyaret edebilirsiniz.

Agile Manifesto’nun 4 Değeri

Çevik yaklaşım, belirsizlik ve değişime hızlı yanıt verebilmek için geliştirilen, iteratif ve müşteri odaklı bir yazılım geliştirme yaklaşımıdır. 2001 yılında yayınlanan Çevik Manifesto şu 4 temel değere dayanır:

1. Süreçler ve araçlardan ziyade bireyler ve etkileşimler,

2. Kapsamlı dokümantasyondan ziyade çalışan yazılım,

3. Sözleşme pazarlıklarından ziyade müşteri ile iş birliği,

4. Bir plana bağlı kalmaktan ziyade değişime karşılık verme
   

Manifestoyu imzalayan 17 yazılım geliştirme uzmanı,  bu değerleri tanımlarken “Özetle, sol taraftaki maddelerin değerini kabul etmekle birlikte, sağ taraftaki maddeleri daha değerli bulmaktayız.” notunu eklemeyi unutmamışlardır.

Agile Manifesto’nun 12 İlkesi

Çevik Manifesto'nun 4 temel değerini destekleyen ve yazılım geliştirme takımlarına rehberlik eden 12 tamamlayıcı ilke bulunmaktadır. Bu ilkeler, takımların verimliliğini artırmayı, müşteri memnuniyetini sağlamayı, değişen koşullara hızla uyum göstermeyi ve teknik mükemmeliyeti hedefler. Çevik Manifesto’nun temel değerlerini destekleyen bu 12 ilke, yazılım geliştirme sürecinin başarılı bir şekilde yönetilmesini sağlar.

Çevik Manifesto’nun 12 ilkesi, çevik yazılım geliştirme süreçlerinin temelini oluşturur:

1. Müşteri memnuniyetini erken ve sürekli yazılım teslimi ile sağlamak.

Müşterinin en yüksek önceliğimiz olduğunu unutmamak ve onlara çalışan yazılımı sık sık sunarak memnuniyetlerini artırmak esastır. Bu sayede geri bildirimleri erkenden alıp ürünü sürekli iyileştirebiliriz.

2. Değişen gereksinimlere sürecin geç aşamalarında bile uyum sağlamak.

Değişim, projenin herhangi bir aşamasında ortaya çıkabilir ve bunu bir fırsat olarak görmek gerekir. Çevik takımlar, esnek yapılarıyla bu değişikliklere hızlıca adapte olabilmelidir.

3. Çalışan yazılımı kısa aralıklarla, tercihen birkaç hafta ile birkaç ay arasında sunmak.

Büyük ve tek bir sürüm yerine, düzenli ve küçük teslimatlar yapmak önemlidir. Bu yaklaşım, projenin ilerlemesini somut olarak görmemizi ve olası sorunları erkenden fark etmemizi sağlar.

4. İş insanları ve yazılım geliştiricileri proje boyunca her gün birlikte çalışmalıdır.

İş birimi ve geliştirme ekibi arasındaki sürekli iletişim, yanlış anlamaları en aza indirir. Böylece, projenin iş hedefleriyle uyumlu ilerlemesi garanti altına alınır.

5. Motivasyonu yüksek bireylerden oluşan bir çevik takım oluşturmak ve onlara destek vermek.

Takım üyelerine güvenmek ve onlara işlerini yapmaları için gerekli ortamı sağlamak çok önemlidir. Kendini motive eden takımlar, daha üretken ve yaratıcı sonuçlar ortaya koyar.

6. Yüz yüze iletişim, bilgi aktarmanın en verimli ve etkili yöntemidir.

Karmaşık konuları tartışmak veya hızlı kararlar almak için yüz yüze iletişim en iyisidir. Yazılı, dokümanlar, epostalar üzerinden iletişim yerine yüz yüze etkileşim bağ kurmayı ve verimliliği artırır.

7. Çalışan yazılım, ilerlemenin temel ölçüsüdür.

Sadece planlar veya raporlar değil, gerçekten çalışan ve değer üreten yazılım projenin başarısının göstergesidir. İlerleme, somut çıktı ile ölçülmelidir.

8. Sürdürülebilir geliştirme, takımların uzun vadede sağlıklı ve verimli çalışmasını sağlar.

Geliştiricilerin sürekli aşırı mesai yapması yerine, dengeli bir çalışma temposu benimsenmelidir. Bu, takım üyelerinin motivasyonunu korur ve uzun vadede verimliliği artırır.

9. Teknik mükemmeliyet ve iyi tasarım, çevikliği artırır.

Kaliteli kod ve sağlam bir mimari, gelecekteki değişikliklere daha kolay uyum sağlamayı mümkün kılar. İyi tasarlanmış sistemler, teknik borç birikmesini engeller.

10. Basitlik, yani gereksiz işlerden kaçınma sanatı esastır. 

Gereksiz karmaşıklıktan kaçınmak ve sadece en temel ihtiyaçlara odaklanmak önemlidir. Daha az özellik, daha kolay anlaşılır ve sürdürülebilir bir ürün anlamına gelebilir.

11. Kendi kendini organize eden takımlar, en iyi mimarileri, gereksinimleri ve tasarımları ortaya çıkarır.

Takım üyelerine kendi kararlarını alma ve süreçlerini yönetme özgürlüğü tanımak önemlidir. Bu özerklik, daha yenilikçi çözümler ve daha yüksek bir sahiplenme duygusu sağlar.

12. Takım düzenli olarak nasıl daha etkili olabileceği üzerine düşünür ve davranışlarını buna göre ayarlar ve düzenler. 

    
    

Sürekli öğrenme ve adaptasyon çevik yaklaşımın kalbinde yer alır. Takımların periyodik olarak kendi çalışma süreçlerini gözden geçirmesi ve daha iyi yollar bulması gerekir.

Bu ilkeler, çevik yaklaşımların benimsenmesini, takımların daha hızlı karar almasını, müşteri ile daha yakın çalışmasını ve sürekli gelişimi teşvik etmesini sağlar. Çevik yöntemler, yalnızca yazılım geliştirme süreçlerinde değil, farklı sektörlerde de esnek ve verimli bir çalışma modeli sunar.