Prompt Mühendisliği: Nedir ve ne değildir?

“Prompt yazmayı öğren, altı haneli maaşı kap!” manşetlerini hatırlıyorsunuzdur.

Ya da "yapay zekâ bazı meslekleri yok edecek ama yeni meslekler de ortaya çıkartacak," diyen optimist bakış açılarına illa denk gelmişsinizdir.

Bu iki cümle de kurulduktan sonra "Prompt Mühendisliği" ile devam eden bir içerik okuyorduk ya da dinliyorduk. Yılda 200-300 bin dolar arası maaşlar, kaçırılmayacak yapay zekâya da dokunan bir meslek daha ne istenirdi?

Tabi böyle olunca eğitim gelişim çevrelerinde "Prompt Mühendisliği Eğitimi" verilmeye başlandı. Bu kadar yükselen bir trend varken eğitimi olmaması düşünülemezdi tabii.

Açıkçası ortada arama motorlarında görünme isteğinin önüne geçen, bir pazarlama ve satış stratejisi var. O yüzden, bu yazıda prompt mühendisliği nedir ve etkili prompt yazımı arasındaki farklar nelerdir, biraz onu anlatmaya çalışacağım. Tahminen aldığınız eğitim "prompt mühendisliği" değil çünkü.

Prompt Mühendisliği Nasıl Ortaya ÇIktı?

ChatGPT'nin basitçe aşağıdaki gibi bir tarihi var. Yapay sinir ağları, derin öğrenme diye giden süreç 1917'de Google tarafından yayınlanan "Attention is All You Need" makalesiyle yeni bir boyut kazandı. Bu makaleden yaklaşık beş yıl sonra 2022 Kasım ayına geldiğimizde ise dünya ChatGPT ile tanıştı.

ChatGPT: Geçen bölümün özeti

Kasım 2022'den Ocak 2023'e gelindiğinde, neredeyse 2 ay içerisinde ChatGPT 100 milyon kullanıcıyı geçerek, kırılması hayli zor bir işe imza attı. Oluşturduğu ilgiyle beraber dünya bir kez daha yapay zekâ konuşmaya başladı. Yapay zeka ile ütopyalar, yapay zekâ ile verimlilik, ChatGPT nasıl kullanılır, yapay zekâ ve işsizlik sürekli konuşulan konular arasına yerleşti. Bu en son yazdığımız yapay zekâ ve meslekler konusu aynı zamanda büyük strateji ve araştırma şirketlerinin de çok ilgisini çekmeye başladı.

Gartner 2023 Beklenti Döngüsü: Prompt Engineering Tepede

2020 yıllarının başlarında henüz teknik yazılarda ara sıra geçen "prompt engineering" (prompt mühendisliği) kavramı, 2023 Ağustos'una geldiğimizde dünyanın en büyük strateji araştırma kuruluşlarından Gartner'ın Beklenti Döngüsü'nde (Hype Cycle) en yukarılarda yerini alınca kurumsal dünya prompt mühendisliği kavramı ile tanışmış oldu. Bu tanışma hep bildiğimiz gibiydi: Yüksek derecede özelleşmiş teknik bir terim, daha geniş bir kitleye hitap etmek için basitleştirildi ve genelleştirildi. Tamam siz anladınız, kısacası prompt mühendisliğinin için boşaltıldı. Buna anlamsal yayılma (semantic diffusion) deniyor, prompt engineering dışında cloud, big data, blockchain gibi bildiğimiz başka kurbanları da var.

Prompt Mühendisliği Nedir?

Prompt mühendisliğinin hayatımıza nasıl girdiğine dair bu kısa girişten sonra şimdi biraz nedir bu prompt mühendisliği konusuna girebiliriz.

ChatGPT, Gemini, CoPilot gibi platformların merkezinde "büyük dil modelleri" (LLM) olduğunu tahminen duymuşsunuzudur. Milyarlarca satır yazı ile beslenen ve eğitilen bu dil modelleri birinin "enter" tuşuna basmasıyla karşımıza soru yanıtlamaya hazır hale gelmiyorlar.

İlgili dil modellerini geliştiren ya da var olan bir dil modelini "ince ayar"dan (fine tuning) geçiren firmalarda bazı farklı yetenek setine sahip insanlar bulunuyor.

Bu kişiler yapay zekâ modellerinden en doğru yanıtı nasıl alacağımızı kurguluyorlar. Bunun için farklı prompt yöntemleri tasarlıyorlar. Eğitimlerde belki rastladığınız Few Shot Prompting, Chain of Thought gibi yaklaşımlar bu kişilerin elinden çıkıyorlar. Yapay zekâya bir rol atadığınızda, bir bağlam (context) verdiğinizde, ondan bir format istediğinizde sistemin nasıl çalışması gerektiğini bu kişiler belirliyor.

Hedef ve metrikler belirliyorlar, doğrulama setleri oluşturuyorlar, prompt tasarlamanın ötesinde gelen yanıta göre değerlendirme ve iyileştirme yapıyorlar, sistemi kötü promptlara karşı nasıl koruyacaklarını araştırıyorlar ve sürekli sistemi gözleyerek bu döngüyü tamamlıyorlar. Planlamadan metriklere, tasarımdan iyileştirmeye bu adımlar bütün mühendislik disiplinlerinin ortak yaklaşımları olduğu için de yaptıkları işe prompt mühendisliği deniyor.

Bu insanların yazılım dillerine hakim olması, A/B testing yapabilmesi, yapay zekâ / doğal dil işleme alanında uzman olmaları, RAG sistemleri, vektör veritabanları gibi konuları çok iyi bilmesi gerekiyor. Bu kişilerin yaptığı iş o yüzden "Lütfen bana..." diye başlayan cümleler kurmaktan çok, bir yazılım geliştirme sürecine benzetilebilir.

Bir Prompt Engineer iş ilanı: Fark edileceği üzere, bir "soru sorma" pozisyonu değil; ürün yönetimi, kullanıcı ihtiyaç analizi ve yazılım mühendisliğinin kesişiminde yer alan stratejik bir rol. İlanda belirtildiği gibi, başarılı bir aday, kullanıcı ihtiyaçlarını anlayıp bunları sistematik prompt stratejilerine dönüştürmek, geri bildirim ve test verileriyle sürekli iyileştirmeler yapmak ve hatta bu süreçleri otomatikleştiren araçlar geliştirmek zorunda.

Yukarıdaki iş ilanına 2025 Eylül ayında yıllık 170-200 bin dolar maaş teklif edildiğini belirterek canlarımızı iyice sıkarak devam edelim.

Etkili Prompt Yazımı nedir?

İnsanlık olarak yaklaşık 20 yıldır Google arama motorunu kullanıyoruz. Bu yirmi yıl içerisinde dilimiz doğal olarak değişti, çok kısa kelime toplamlarıyla (cümle diyemiyorum) aradığımızı bulmaya çalışıyoruz: "yapay zekâ ücretsiz", "hd film izle", "komik fotolar", "etkili iletişim becerileri pdf" gibi bir dilimiz var artık.

Bu kısır dil, ChatGPT gibi büyük dil modellerinde çok anlamsız yanıtlar veriyor. "Yapay zekâ" kendisiyle farklı bir şekilde iletişim kurmamızı istiyor. Daha doğrusu prompt mühendisleri bunu istiyor. Rol ver, örnek göster, bağlam oluştur formatı belirle diye onlar bize söylüyor, biz eğitimlerde pratik örneklerle bunlardan bahsediyoruz.

Etkili prompt yazma, o yüzden, belirli bir görev için yapay zekâdan en iyi sonucu alma eylemidir. Basitleştirerek anlatmak gerekirse, prompt mühendisliğinin pratik uygulamasıdır. Bizler için tasarlanan iletişim kanalını basit soru cümleleriyle kullanmak yerine, yapay zekâ sistemlerinin içindeki hazineden yararlanma yöntemidir. Her prompt mühendisi etkili prompt yazmak zorundadır, ancak etkili bir prompt yazan herkes prompt mühendisi değildir. Etkili prompt yazmayı öğrenen kişiler iyi prompt tasarlarlar. Tasarlamak, mühendisliğin bir gerek şartı ama üzülerek yeter şartı değildir dememiz gerekiyor.

Bitirirken

Yapay zekayı doğru ve etkin bir şekilde kullanabilmek için alınması gereken "Etkili Prompt Yazımı" eğitimleridir. Prompt mühendisliği ise bununla ince bir kesişmesi olsa dahi tamamen ayrı bir meslek ve uzmanlık alanıdır.

O yüzden biz eğitimlerde prompt mühendisi yetiştirmiyoruz. Prompt mühendisliği yöntemlerini kullanarak etkili prompt yazmayı öğretiyoruz.

---

Sharpware Yapay Zekâ Eğitimleri